ادبیات مازندرانی

 

میان زبان تبری و گویش مازندرانی امروز، تفاوت فراوانی وجود دارد آن قدر که مردم امروز مازندران زبان تبری را نمی فهمند. زیرا آن زبان، مربوط به زمان دورتر و مکان گسترده تری از مازندران کنونی است که یک زمانی مازندران فعلی جزء آن بوده است. قدمت تمدن این سرزمین در زمان آمدن آریائیان به ایران نیز فراتر می رود؛ تا به جایی و زمانی می رسد که تپوریان و آماردیان در آن زندگی می کردند. ما نمی‌توانیم تپوریان و آماردیان را فاقد تمدن و فرهنگ بدانیم. زیرا آنچه درباره این مردمان گفته اند حکایت از حضور تمدن و فرهنگ شان است

.
از ادبیات آماردیان و تپوریان، تاکنون چیزی در دست نداریم. امّا در زبان تبری اندکی داریم که برای نوشتن تاریخ ادبیات می تواند مبنای کار محققان قرار گیرد. تقریبا از اواسط قرن ششم به همه مناطق تبرستان مازندران گفته شد. و ما امروز مازندرانی هستیم، نه تبرستانی و گویش ما نیز مازندرانی است.
اشعار کنزالاسرار و اشعار زمان های بعدش را مازندرانی می دانم نه تبری. زیرا میان آن زبان و این گویش آن قدر فرق وجود دارد که من از آن زبان چندان سردر نمی آورم. به نظر می رسد در زمان اقتدار زبان تبری، بعضی از مناطق تبرستان، مازندرانی سخن می‌گفتند.
شعر و ادبِ مازندران را با سابقة دراز تبری می شناسیم، که از این زبان آثارِ زیادی در دست نیست و آن مقدار کم عبارتند از:
1- نیکی نامه اثر مرزبان به شعر تبری که فقط یک نام از آن باقی است.
2- مرزبان نامه ( آنچه امروز معروف است ) اثر مرزبان به نثر، به گویش تبری ( به تقلید از کلیله و دمنه) که اصل اثر در دست نیست، فقط در ترجمه باقی است بقیه در ادامه مطلب بخوانید